Ooit een absolute must in elk trendy café, vandaag niet meer dan de "so-last-year" voorganger van de Flat White? De cappuccino heeft de laatste jaren enorm aan populariteit ingeboet. De reden? Het mengsel van melkschuim en espresso is in onze contreien zo ver verwijderd geraakt van de essentie van het drankje, dat het resultaat nauwelijks nog iets met een echte cappuccino te maken heeft.
Ooit een absolute must in elk trendy café, vandaag niet meer dan de “so-last-year” voorganger van de Flat White? De cappuccino heeft de laatste jaren enorm aan populariteit ingeboet. De reden? Het mengsel van melkschuim en espresso is in onze contreien zo ver verwijderd geraakt van de essentie van het drankje, dat het resultaat nauwelijks nog iets met een echte cappuccino te maken heeft.
Ik denk echter dat dit imago snel zou kunnen worden verbeterd als we de cappuccino niet langer serveren in felgekleurde reusachtige mokken, maar in plaats daarvan in een perfect geschikt (en stijlvol) glas.
Waar latte macchiato glazen de laagjes in het drankje goed naar voren brengen, kunnen koffie glazen ook goed bijdragen aan de aantrekkelijkheid van de cappuccino. Met een mooiere presentatie zal snel duidelijk worden dat een Flat White in geen enkel opzicht superieur is aan deze klassieker.
Hoog tijd dus om het concept “cappuccino in een koffieglas” eens goed onder de loep te nemen! Het maakt trouwens niet uit of je de espresso voor je cappuccino bereidt met een espressomachine of met een volautomatische koffiemachine.
Wat is een cappuccino? En nog belangrijker, wat is het niet?
Vergeet slagroom, hagelslag en alle rare versieringen die het imago van de cappuccino blijvend geschaad hebben. Het basisidee voor dit soort misbruiken komt uit Oostenrijk, waar men als eerste is begonnen met het toevoegen van room aan koffie.
De verfijnde versie uit Italië bestaat uit slechts twee ingrediënten:
20 tot 25 ml vers gezette espresso
Fijn melkschuim zonder bubbels
Deze harmonieuze melange – espresso eerst, dan pas melkschuim! – wordt het best geserveerd in voorverwarmde glazen met een inhoud van 120 tot 180 milliliter. Het algemene verschil met de Australische Flat White is dat de espresso die hiervoor wordt gebruikt, gewoonlijk lichter is gebrand en bijna lijkt op koffie uit een filter. Bovendien is het “platte witte” melkschuim nog vloeibaarder dan bij een cappuccino.
Als cappuccino standaard in een glas zou worden geserveerd, zou waarschijnlijk niemand de hype begrijpen die zich rond de Flat White heeft opgebouwd. Bij een cappuccino in een glas kun je meteen zien of het schuim bubbeltjes heeft of net perfect opgeschuimd is. Of dat er iemand zo gek is geweest om er kaneel of cacao op te strooien!
Toch merk ik dat cappuccino’s vaak in een mok of kopje wordt geserveerd, en niet in een mooi cappuccino glas. En dat vind ik gewoon jammer.
Natuurlijk er zijn de praktische overwegingen: kopjes hebben minder last van temperatuurschommelingen. En thermische glazen hebben de neiging om sneller te breken. Maar bij winkels als Blokker en Ikea – of online bij Bol.com – gaan cappuccino glazen toch als warme broodjes over de toonbank. Waarom is dat dan?
Kopje of glas? Het antwoord ligt (niet) voor de hand
Het is een feit dat veel koffiebars hun cappuccino in absurd grote mokken aanbieden. Niemand lijkt precies te weten wanneer een caffè latte een cappuccino wordt of zelfs maar lijkt op een latte macchiato. En een vulhoeveelheid van minder dan 200 milliliter klinkt op de één of andere manier als te weinig bij de verkoop van koffie – more is better, toch?
Zelfs degenen die thuis bij het ontbijt hun cappuccino uit de volautomaat halen, hebben weinig op met de juiste hoeveelheid. Ook hier is er dus nog veel ruimte voor verbetering als het gaat om de grootte van het kopje.
En ik zeg dat niet alleen omdat de verhouding met de melk vaak verkeerd is als je een grote mok cappuccino uit je machine tovert, maar ook omdat het tot problemen leidt met de temperatuur.
Hoe meer koffie en melkschuim er in het kopje terechtkomen, hoe sneller het drankje koud wordt. Porseleinen kopjes hebben gelukkig de eigenschap de warmte goed vast te houden, maar kunnen ook geen wonderen verrichten natuurlijk.
Afgezien van de functionaliteit moeten koffiekopjes visueel gezien een gezellige koffiehuissfeer creëren. Hierdoor komt keramiek en porselein opnieuw op de voorgrond.
Vanuit zuiver functioneel oogpunt is het materiaal van het drinkglas of het kopje echter van ondergeschikt belang. Of het nu gaat om borosilicaatglas of porselein – het perfecte kopje of glas voor cappuccino heeft de volgende eigenschappen:
Een maximale capaciteit van 250 ml voor cappuccinocreaties met een dubbel espressoshot of extra melk
Tussen de 140 en 190 ml voor een echte (single) cappuccino
Een behoorlijk eigen gewicht, zodat de inhoud niet telkens overloopt bij het optillen
Een vorm die naar boven toe iets breder wordt, zodat er genoeg ruimte is om het melkschuim perfect onder de crema te schenken.
Een hoogte die je in staat stelt het kopje of het glas onder de uitloop van je volautomatische koffiemachine of pistonmachine te plaatsen.
Behalve het vasthouden van de temperatuur van het drankje, moeten we ook rekening houden met onze vingers – die willen we immers niet verbranden elke keer we een cappuccino drinken. Warm vanbinnen, koel vanbuiten is dan ook waar we naar op zoek zijn. Een oor aan je kopje of glas kan helpen. Of kies voor dubbelwandige koffieglazen.
In een glas ziet de cappuccino er echter nog beter uit – net zoals dit het geval is bij de latte macchiato. Het probleem is echter dat je snel je vingers zult verbranden als je geen dubbelwandige glazen gebruikt. Om pijnlijke vingers te voorkomen zou je daarom kunnen kiezen voor cappuccino glazen met oor.
Cappuccino glazen: Dubbelwandig is the way to go
Wanneer je cappuccino glazen wilt aanschaffen, raad ik dubbelwandig borosilicaatglas aan. Dubbelwandige koffieglazen zijn veiliger voor je vingers en beter voor de temperatuur van de drankjes.
Dubbelwandig betekent dat er een tweede laag om het eigenlijke glas zit, wat ook een cool zwevend effect creëert. Dergelijke thermische glazen zijn handig, mooi en laten het toe om je drankje te bekijken. Voor sommigen kan cappuccino in een glas dan wel vreemd lijken, ik ben alvast fan!
Natuurlijk kun je ook enkelwandige glazen van borosilicaatglas gebruiken, maar dan neem je het ding maar beter niet vast. Hoewel koffie met melkschuim niet zo heet is als koffie alleen of thee, is een koffieglas met oor in dit geval geen overbodige luxe.
Cappuccino bereiden met een volautomatische koffiemachine
Het mooie van een goede cappuccino is dat het aroma van de espresso door de melk wordt versterkt, in plaats van dat de melk overheerst – zoals het geval is bij een latte macchiato.
Om dit met één druk op de knop te bereiken, moet de volautomatische koffiemachine logischerwijs eerst een fatsoenlijke espresso te voorschijn toveren. En daarvoor heb je de juiste koffiebonen nodig – logisch, toch?
Koffie ontwikkeld voor volautomaten
Mijn koffie is ideaal voor alle drankjes uit een volautomaat.
Dagelijks vers gebrand
Chocoladeachtige smaak
Op een eerlijke manier verhandeld
Voor espresso, koffie & drankjes met melk
We hebben diverse cappuccino’s gemaakt met volautomatische machines en hebben meermaals opgemerkt dat veel fabrikanten de cappuccino beschouwen als een drankje dat lijkt op een caffè latte. Dit merk je al aan het feit dat meestal eerst de melk en pas daarna de espresso in het kopje komt. De nieuwere machines van Nivona zijn een welkome uitzondering hierop.
Het feit dat zo weinig fabrikanten aandacht besteden aan dit toch wel belangrijke detail, geeft aan dat de cappuccino niet meer zo geliefd is als hij ooit is geweest. Wanneer ik een volautomatische koffiemachine uittest, probeer ik daarom meestal alleen een latte macchiato te maken.
Bij sommige apparaten heb je de mogelijkheid om de volgorde koffie-melk te veranderen, zoals onder andere bij de moderne Jura’s, maar dit is alvast niet de norm. Gelukkig heb je wél vaak de mogelijkheid om de hoeveelheid melk, melkschuim en koffie aan te passen.
Als je dan ook nog eens de consistentie van het melkschuim kunt beïnvloeden, zoal vaak het geval is bij de betere volautomatische koffiemachines van DeLonghi, ben ik al helemaal blij. Voor de bereiding van een klassieke cappuccino is de meest vloeibare of medium stand de beste keuze. Het stevige schuim laten we voor de latte macchiato.
Conclusie: Een cappuccino verdient een mooie verpakking
Ik blijf erbij: net als de latte macchiato verdient de cappuccino een renaissance, een wedergeboorte. Als je deze klassieker namelijk goed bereidt – of dat nu met een volautomatisch koffiezetapparaat of met een espressomachine is – staat je een heerlijke koffiespecialiteit te wachten.
Gebruik de juiste espressobonen en perfect opgeschuimde melk, houd rekening met de juiste verhoudingen en de juiste volgorde van de verschillende ingrediënten, en je zult genieten!
Giet dat geheel in dubbelwandige cappuccino glazen om je koffie-ervaring compleet te maken. Je kunt ook latte glazen gebruiken, zolang je maar kiest voor exemplaren met om en bij de 250 ml inhoud – niet te groot en niet te klein.
Ik houd je niet tegen om een keramisch kopje te gebruiken, maar ook thermische isolatie is een belangrijk aandachtspunt. Één ding staat alvast vast: cappuccino glazen kunnen, net als latte macchiato glazen, ervoor zorgen dat het drankje weer wat inwint op (terechte!) populariteit.
En dan kun jij je voor de volle 100% focussen op wat echt telt: genieten van elke slok!
Ben jij een fan van cappuccino of ben je overgestapt op de Flat White? En drink jij je koffie het liefst uit glazen of kopjes? Ik ben benieuwd naar jouw mening!
