Er zijn heel wat manieren om koffie te bereiden - onderstaande methodes gebruik ik zelf al meer dan 15 jaar. Ik stel niet alleen mijn persoonlijke favorieten aan je voor, maar geef ook handleidingen voor elke bereidingswijze waarmee je telkens een lekker resultaat kunt verwachten. Goeie koffie is een meesterwerk - let it shine!
Hoi! Ik ben Arne. Na een paar jaar als barista te hebben gewerkt, heb ik het tot mijn missie gemaakt om zoveel mogelijk mensen te laten genieten van goede koffie. Daarom delen mijn team en ik al onze kennis op het gebied van koffie met jou.
Elke bereidingswijze kan een lekkere koffie geven, maar bij elke methode kan er ook van alles misgaan.
In de vele jaren dat ik met koffie bezig ben en erover blog, heb ik al deze manieren bestudeerd, getest en bijgestuurd. Deze gids heeft als doel jou al dat werk te besparen en te putten uit mijn ervaring.
Zoek uit welke koffiebereiding voor jou het meest geschikt is. In wat volgt krijg je tal van tips van een professionele barista.
Op de vraag welke bereidingswijze voor koffie het allerbest is, kan ik geen antwoord geven. Iedereen verwacht immers iets anders in het kopje en elke manier van koffie zetten kan de mist ingaan – hetzij door menselijke of machinale fouten.
Maar zelfs met minder dure koffie kan een espresso machine een heerlijk resultaat opleveren. Ik zeg duidelijk “minder dure koffie”, wat niet hetzelfde is als koffie van mindere kwaliteit.
Aan het einde van de rit (of dat nu een simpele druk op de knop is of een lang en uitgebreid proces), moet je een lekker drankje krijgen dat niet bitter of zuur smaakt.
Inhoudsopgave
Of het nu gaat om filterkoffie of espresso: de aroma’s, de cafeïne en de heerlijke smaak van de koffiebonen moeten in het water worden opgelost om ervan te kunnen genieten. En daar zijn verschillende manieren voor die ik hieronder aan je voorstel.
Bij deze manier van werken komt de gemalen koffie direct in contact met warm of koud water. De French Press of de bereiding van een cold brew zijn daar twee voorbeelden van. En ook bij de zogenaamde cowboy koffie heeft het koffiepoeder direct contact met het water. Bij deze methode wordt gewoon gemalen koffie aan de pot of het kopje toegevoegd.
Filterkoffie is waarschijnlijk één van de bekendste manieren om koffie te bereiden. Er zijn echter verschillende versies met verschillende soorten filters en materialen. Een filter koffiezetapparaat staat zowat in elke keuken in Nederland en is ook het toestel waar ik mee ben opgegroeid in de jaren 90. En ook een handfilter en stoffen filter (katoen) maken filterkoffie.
Espresso machines maken koffie – excuseer: espresso – onder druk (9 bar om precies te zijn). Het water wordt via een waterketel onder druk over het aangedrukte koffiepoeder gespoten.
De bereiding met behulp van een percolator of het vacuümprincipe is vergelijkbaar, maar met verschillende resultaten en een lagere druk. Je krijgt met andere woorden koffie en geen espresso bij deze methoden.
Er bestaan ook combinatievormen om koffie te zetten. Zo gebruikt bijvoorbeeld de AeroPress zowel het principe van een filter als druk. Het Karlsbader koffiezetapparaat valt ook niet echt in één enkele categorie te plaatsen.
Verteerbaarheid is een veelbesproken punt bij koffieliefhebbers. En er zijn heel wat studies en metastudies over uitgevoerd, die ook allemaal verschillende resultaten opleveren. Maar gelukkig raakt koffie wel stilaan van zijn negatieve imago af, het kan nu zelfs meetellen bij je dagelijkse vochtinname.
Het wordt ook duidelijk dat het effect van koffie op het cardiovasculaire stelsel positief is, in tegenstelling tot wat oorspronkelijk werd verondersteld.
De grote metastudie “Long Term Coffee Consumption and Risk of Cardiovascular Disease” uit 2013, komt tot de volgende conclusie:
In deze studie kon dus geen verband worden gevonden tussen een hoge koffieconsumptie en hart- en vaatziekten. Bovendien hadden mensen die 3 tot 5 kopjes consumeerden (gedurende vele jaren) het laagste risico om aan hart- en vaatziekten te lijden. Dat is toch opmerkelijk, aangezien vroeger het tegenovergestelde werd gedacht. En dat is alleen maar goed nieuws voor koffiedrinkers!
Laten we even wegkijken van de puur wetenschappelijke gegevens en cijfers en een kritische blik werpen. De meeste studies maken namelijk geen onderscheid tussen verschillende koffiesoorten. Koffie is voor hen koffie. Maar wij weten beter!
Een hoogwaardige koffie van een langdurige trommelbranding wordt veel beter verdragen dan een te kort gebrande industriële koffie (om nog maar te zwijgen van instantkoffie en capsulekoffie).
Voor veel mensen is een espresso het koffiedrankje dat ze het best verdragen – maar dan is het zeker belangrijk om een goede espresso te maken met de juiste branding die niet te veel geëxtraheerd wordt.
En ongeacht de bereidingswijze – of het nu in een French Press of een handfilter is – wordt een te fijne maling nooit goed verteerd. Daarom moet je letten op het volgende:
Dit is mijn persoonlijke lijst – van het best verteerbaar tot niet verteerbaar. Deze is gebaseerd op mijn eigen ervaringen en is niet wetenschappelijk onderbouwd:
Ik vind de informatie over het cafeïnegehalte in koffie altijd fascinerend op andere websites – en dat bedoel ik meestal niet in positieve zin. Vaak wordt er zelfs geen enkel onderscheid gemaakt tussen verschillende koffiedrankjes.
Maar de hoeveelheid cafeïne varieert al naar gelang de koffieplant. Een Arabica-koffie heeft een lager cafeïnegehalte dan een Robusta. De verklaring hiervoor kan gezocht worden bij de hoogte waarop beide planten groeien. Cafeïne fungeert namelijk als een natuurlijk insecticide voor de plant. En aangezien er meer ongedierte rondloopt op de lagere hoogtes waar Robusta gekweekt wordt, hebben deze dus meer van het goedje nodig.
Ook de manier waarop je de bonen bereid speelt natuurlijk een rol. En dan bedoel ik de tijd waarop de koffie in contact komt met water en de temperatuur van het water – omdat dat ervoor zorgt dat de cafeïne zich beter of slechter kan oplossen.
De belangrijkste factoren die het cafeïnegehalte beïnvloeden zijn:
Er zijn dus geen eenvoudige antwoorden op de vraag welke koffie beter verteerbaar is. Het is wel zo dat een espresso meestal een hogere concentratie aan cafeïne heeft, wat hem minder makkelijk verteerbaar zou maken. Maar dat wordt dan weer (vele malen) gecompenseerd door de hoeveelheid koffie. Ik wil zeggen: een espresso is meestal zo’n 30 ml “groot”, terwijl een fatsoenlijk kopje koffie toch 125 ml bevat – en bij sommigen zelfs een halve liter.
De hoeveelheid cafeïne die je bij een espresso naar binnen krijgt, is in vergelijking dus vaak kleiner. Als je het bij een single shot houdt toch.
De French Press is een echte klassieker en zoals de naam al laat vermoeden, komt hij oorspronkelijk uit Frankrijk. De voordelen van deze bereidingswijze liggen voor de hand: je hebt alleen warm water en goede koffie nodig. Geen filters, geen duur toestel, niets.
De cafetière (zoals de French Press ook wordt genoemd) heeft iets unieks, tijdloos en past in elke keuken. Bovendien is het apparaatje verkrijgbaar in verschillende maten.
De bekendste fabrikant is Bodum – daarom komt de benaming “Bodum-pot” ook wel voor. En in de keuken van veel koffieliefhebbers vind je minstens één exemplaar.
Jammer genoeg heeft koffie van de French Press een slechtere reputatie dan het verdient.
Dat komt omdat te koffie vaak te fijn gemalen wordt. Of erger nog: omdat er voorgemalen koffie uit de supermarkt wordt gebruikt, die eigenlijk bedoeld was voor filterkoffie.
Dit leidt tot over-extractie en bittere koffie. Bovendien wordt het naar beneden drukken van de press bemoeilijkt en bestaat het risico dat het glas van de pot breekt.
Lees voor meer info over deze bereidingswijze zeker mijn uitgebreide artikel over de French Press. Hieronder volgt nog een korte handleiding.
Het voordeel aan deze manier van werken is dat de koffie direct en homogeen in contact komt met het water en daardoor zijn aroma’s gelijkmatig kan afgeven.
Een French Press van Bodum is betaalbaar geeft uitstekende resultaten. De koffie heeft een bijzonder volle body en een aromatische smaak.
Anders dan bij filterbereidingen, worden bij de directe bereiding de etherische oliën niet uit de koffie gefilterd, wat een olie-achtig mondgevoel kan creëren bij het drinken. Bovendien kunnen er ook koffiekorrels in je kopje terechtkomen.
Dat kun je minimaliseren door alleen de benodigde hoeveelheid koffie te zetten, de koffiebonen grof te malen en het brouwsel direct na de extractie uit te schenken. Want zelfs na het indrukken van de press blijft de extractie doorgaan.
Ik bezit zelf verschillende cafetières van Bodum, die je bij Amazon kunt kopen uit glas en roestvrij staal met een pot van 1 liter, of een goedkoper model met een kleinere inhoud.
Een handfilter is een beetje de “klassieke” manier om koffie te zetten. Voordat Melitta Bentz in 19085 de papieren wegwerpfilter uitvond, werden vaak katoenen filters gebruikt.
En deze stoffen filters worden stilaan weer trendy – vanwege hun duurzaamheid en het ecologische aspect, maar ook omwille van het resultaat in je kopje.
Maar eerst wil ik het hebben over een handinfusie met een porseleinen filterhouder en een filterzak.
De filterhouders zelf zijn verkrijgbaar in verschillende vormen, maten en kleuren – van standaard wit tot fel rood. In de koffiescène zijn de exemplaren van Melitta en Hario nog altijd populair.
Bekijk zeker mijn gedetailleerde artikel over het bereiden van koffie in een handfilter. Of lees mijn beknopte handleiding hieronder.
Meet het water af met je kopje voor het in de waterkoker gaat en plaats de handfilter rechtstreeks op het kopje. Op die manier verspil je geen energie (en water) door een volle ketel te koken. En door de koffie rechtstreeks in je kopje of mok te laten lopen, blijft je drankje warmer.
Koffie uit de handfilter smaakt heerlijk en fris. Bovendien is er geen enkele korrel koffiepoeder te vinden in je kopje. Het resultaat is wel minder vol dan koffie die gezet wordt met een French Press, maar heeft subtielere aroma’s.
De Hario filterhouder is verkrijgbaar bij Amazon.
De Hario Woodneck is een glazen kan met een katoenen filter – ook wel de “renaissance” onder de stoffen filters genoemd. Maar het werkt min of meer hetzelfde als bij een traditionele handfilter.
Het resultaat bij deze bereidingswijze is een iets vollere koffie die net iets meer richting de brouwsels van een French Press neigt omdat er minder filtratie plaatsvindt. Zelf gebruik ik de Hario Woodneck ook weleens.
Een eenvoudig idee, meer heb je soms niet nodig om een handig toestelletje te maken om koffie te bereiden. De AeroPress is een simpel apparaatje dat bestaat uit een soort zuiger of press, een filterhouder en een zetcilinder. Naast heet water en goede koffie, heb je alleen een kopje nodig.
Er zijn twee verschillende manieren om koffie te zetten met de AeroPress, de klassieke methode en de omgekeerde techniek. Een gedetailleerde uitleg komt nog in de vorm van een artikel over de AeroPress. Maar voorlopig zul je het met mijn korte handleiding hieronder moeten doen.
De AeroPress ziet er niet bijzonder uit, maar is toch een leuke uitvinding. Het breekt niet, is ideaal om mee te nemen op reis en tijdens het kamperen. Maar ook voor thuis is het een handig apparaatje om in de keuken te hebben. De reiniging is makkelijk en hij kan ook in de vaatwasser. Dankzij de filter krijg je een fijne koffie die vrij is van koffiekruimels. En met de bovenstaande tips kun je hem makkelijk aan je persoonlijke smaak aanpassen.
De Aeropress is een goedkoop apparaatje dat toch uitstekende resultaten geeft.
En veel koffie-enthousiastelingen zijn het met me eens! De AreoPress is verkrijgbaar bij Amazon..
Een percolator (ook wel mokkapot genoemd) is weer een andere manier om koffie te zetten waar je niet veel apparatuur voor nodig hebt. Het ziet er leuk uit en maakt heerlijke geluiden… je waant je zo in een een gezellig koffiehuis.
Dit kleine toestelletje met veel verschillende namen is trouwens ook bekend onder de term “espresso maker”, maar dat is misleidend omdat er geen espresso wordt gemaakt, maar wel koffie. Voor een espresso heb je een veel hogere druk nodig die alleen bij echte espresso machines gebruikt wordt. In de percolator kom je niet hoger dan 1,5 bar, terwijl je in een echte espresso machine 9 bar druk krijgt.
Daardoor krijg je bij een percolator geen echte crema-laag en dus ook geen echte espresso.
De mokkapot is verkrijgbaar in tal van kleuren en materialen, zoals aluminium en roestvrij staal. Er zijn exemplaren die rechtstreeks op het fornuis kunnen geplaatst worden en er zijn elektrische varianten, die werken zoals een waterkoker.
De bekendste fabrikant van percolators komt uit Italië en heet Bialetti. Voor een meer gedetailleerd overzicht over dit toestel en een uitgebreide gebruiksaanwijzing, kun je een kijkje nemen in mijn uitgebreide gids over de percolator. Hieronder vind je alvast de beknopte versie.
Een Bialetti percolator is te verkrijgen bij amazon.nl.
Echte espresso die ook lekker smaakt en een crema-laag heeft, kun je alleen krijgen met een espresso machine. Top, alle espresso-lovers snel naar de (online) winkel! Jammer genoeg is het zo eenvoudig niet. Je moet echt goed leren hoe je deze toestellen moet gebruiken en alle handelingen herhaaldelijk oefenen voor je de ideale espresso krijgt. Er zijn ook verschillende andere aankopen die je moet doen als je een espresso machine aanschaft:
Espresso machines zijn complex en er is heel wat te vertellen over dit interessante onderwerp. Lees daarom mijn volledige gids over espresso machines eens door als je de aankoop overweegt. Hierin geef ik informatie over de manier van werken, de verschillende mogelijkheden, de voor- en nadelen, mijn favoriete toestellen en tips om een lekkere espresso te zetten.
Een volautomaat of volautomatische koffiemachine belooft het perfecte kopje koffie met één druk op de knop. Was het maar waar… De espresso die uit dergelijk toestel komt kan best lekker zijn, maar is geen echte espresso. Als alle parameters kloppen, je de juiste roast gebruikt en de fabrikant hoogwaardige materialen heeft gebruikt, kan het resultaat toch meer dan overtuigend zijn.
Meer tips voor het correct instellen en gebruiken, het reinigen en mijn persoonlijke favorieten per prijsklasse en categorie, vind je in mijn uitgebreide artikel over koffiezetapparaten bonen.
En wat betreft de juiste koffiebonen voor dergelijk apparaat, heb ik ook nog een tip:
Voor latte macchiato
Espresso, zwarte koffie
Chocolade-noot
Vers gebrand
Maar welke machine moet je kiezen? Er zijn zó veel merken, zó veel modellen en zoveel opties in verschillende prijsklassen… Alles hangt ervan af wat jij verwacht van je kopje koffie en hoe groot je budget is. Onze interactieve finder kan je helpen om de meest geschikte koffieautomaat te vinden voor jouw wensen.
Volautomatische koffiemachine Finder
Meer dan 45 modellen
Vergelijking van alle functies
Koffie bestaat bijna uitsluitend uit water, dus het is logisch dat water een belangrijke rol speelt bij de smaak van koffie. Misschien heb je het al meegemaakt dat je bij een vriend(in) of familielid koffie gaat drinken en het brouwsel anders smaakt dan bij jou thuis, hoewel je toch dezelfde koffie gebruikt.
Water uit de Nederlandse kranen heeft heel verschillende waterhardheden, wat wil zeggen dat het kalkgehalte op verschillende locaties anders is. En dat beïnvloedt de smaak van het water en de koffie.
Sommige koffiefanaten gebruiken ook flessenwater om hun koffie te zetten, terwijl nog anderen (waaronder ikzelf) een Brita waterfilter gebruiken, die de hardheid van het water vermindert. Waterfilters die in volautomatische koffiemachines zijn ingebouwd, doen hetzelfde. Want hoe harder het water, hoe sneller het toestel verkalkt.
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen:
| Niveau | Hardheid | Millimol calciumcarbonaat per liter | Duitse hardheid | Hoe vaak ontkalken |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Zacht | < 1,5 | < 8,4 °dH | Zelden |
| 2 | Gemiddeld | 1,5 tot 2,5 | 8,4 tot 14 °dH | Regelmatig |
| 3 | Hard | > 2,5 | > 14 °dH | Vaak |
Als slot van deze gids wil je nog enkele tips geven in verband met het water dat je gebruikt om koffie te zetten, want ook dat bepaalt de smaak van je brouwsel:
Ziezo, ik ben helemaal klaar met schrijven. Dus nu is het aan jou! Ken jij nog een bereidingswijze voor koffie die je aan iedereen kunt aanbevelen? Heb je tips, tricks of opmerkingen? Of blijf je na het lezen van dit artikel toch nog met een vraag zitten? De ruimte hieronder is helemaal van jou!
Hoi! Ik ben Arne. Na een paar jaar als barista te hebben gewerkt, heb ik het tot mijn missie gemaakt om zoveel mogelijk mensen te laten genieten van goede koffie. Daarom delen mijn team en ik al onze kennis op het gebied van koffie met jou.
Hoi! Ik ben Arne. Na een paar jaar als barista te hebben gewerkt, heb ik het tot mijn missie gemaakt om zoveel mogelijk mensen te laten genieten van goede koffie. Daarom delen mijn team en ik al onze kennis op het gebied van koffie met jou.
