Cold brew koffie maken: Recepten, tips en verrassende ideeën

Sinds cold brew aan zijn triomftocht begon, behoren woordspelingen met “koude koffie” tot het verleden. Wat ooit een bewoording was voor koude en smaakloze rotzooi, is vandaag een hip drankje.

Voor de duidelijkheid: een cold brew is niet warme koffie die je koud laat worden. En het is ook niet hetzelfde als een ijskoffie. Een cold brew is namelijk koffie die met koud water wordt geëxtraheerd.

Deze methode laat inzien dat koffie niet altijd uit een koffiezetapparaat hoeft te komen. En een koude koffie bewijst nogmaals het enorme verschil tussen goede en slechte koffiebonen:

Als je bij goede bonen de warmte tijdens de bereiding helemaal achterwege laat, ontdek je al snel tal van nieuwe aroma’s en nuances.

Magie? Nee, het is een kwestie van vakmanschap! Ik heb hier een complete gids geschreven voor lekkere cold brew koffie waarin ik ook een heleboel tips geef en recepten met je deel. Laat de zomer maar beginnen! Maar zelfs in de winter kan een koud gebrouwde koffie zeker smaken.

Wat heb je nodig voor een cold brew?

Het antwoord op die vraag is simpel: goede koffiebonen, vers koud water en een bokaal of container naar keuze – that’s it!

Uiteraard kun je niet zonder een degelijke koffiemolen. Bij Coffeeness werken we sowieso met vers gemalen bonen, maar bij een cold brew koffie is dat nog eens extra van belang.

Voor een typisch koud brouwsel moet de koffie grover gemalen worden dan voor een handfilter, meer zoals je zou gebruiken in een French Press. De grovere maling heeft minder te maken met het vereiste contactoppervlak, dan met een typisch cold brew-fenomeen:

Tijdens het lange “weken”, lossen de koffiekorrels steeds verder op en worden ze vanzelf fijner. Daarom doet het koffiedik onderaan je bakje vaak denken aan zeer nat zand. Als je de koffie van bij het begin heel fijn zou malen, zou de “afbraak” van het koffiepoeder te ver gaan.

In dat geval zou je achterblijven met een vloeistof waarin de koffie helemaal “rondzweeft” is en geen plaats meer is voor het typische cold brew-aroma. Het zou meer een espresso zijn die zeeeeeer lang (en zonder druk) geëxtraheerd wordt en eigenlijk helemaal verkeerd is.

Toch is een koud gebrouwde koffie heel veelzijdig, dus probeer gerust verschillende maalgraden uit en beslis zelf wat je het lekkerst vindt.

Maar voor mij geldt: maal alsjeblieft grover! Het goede nieuws is dat zelfs supergoedkope koffiemolens de grove maling goed aankunnen. Je moet dus niet investeren in dure apparatuur.

Je kunt een sexy Mason Jar of weckpot gebruiken als cold brew-pot, of een grote karaf die je kunt afdekken – want dat is nodig voor de hygiëne.

Speciale toestelletjes of hebbedingetjes zijn niet nodig. Maar als je de koffieresten uit het eindproduct wilt halen, is een handfilter met papieren filter een oplossing. Weet wel dat je met één filtertje niet zult toekomen, want de lang geweekte koffie heeft de neiging om de poriën te verstoppen waardoor je de filter de hele tijd moet vervangen.

Mijn tip: stoffen filters zoals de Hario Woodneck kunnen gemakkelijk tussendoor worden uitgewassen en zijn gemaakt van een flexibel materiaal. Je kunt ze dus in alle mogelijke houders gebruiken.

Maar twee dingen zijn echt cruciaal voor een goed koud brouwsel: veel tijd en het juiste water.

Afhankelijk van de gewenste koffiesterkte, moet een cold brew tussen de 8 en 24 uur “brouwen”. Of jij daar 12 of 16 uur van maakt, laat ik je zelf beslissen (experimenteren maar). Professionals hanteren de regel: hoe fijner het koffiepoeder, hoe langer de extractietijd.

En waar ik normaal zeg dat je niet echt een waterfilter nodig hebt bij koffiemachines (als je ze maar regelmatig ontkalkt), moet het water voor je koude brouwsel wel echt kalkvrij zijn. Je hebt met andere woorden dus zacht water nodig.

Want in tegenstelling tot het brouwen in een machine, is er bij deze methode geen “extractiebooster” in de vorm van warmte. Als je water al verzadigd is met kalkbestanddelen, kan het nauwelijks koffiearoma’s absorberen of de bonen goed “afbreken”.

Als je geen waterfilter wilt gebruiken, is niet bruisend mineraalwater een goed idee – en dat terwijl ik anders regelrecht tegen flessenwater pleit bij koffiebereidingen.

Eigenschappen van een cold brew: Een overdosis cafeïne!

Ik vermoedde het al lange tijd, maar nu is het eindelijk bewezen: cold brew is een echte cafeïnebom!

In mijn grote test “hoeveel cafeïne in koffie” met wetenschappelijke ondersteuning, kwam een 24-uurs cold brew met 112 milligram cafeïne per 100 milliliter op de zesde plaats, en het koude brouwsel van 8 uur met 95 milligram op de achtste plaats.

Als ik de typische cold brew-recepten erbij neem en de benodigde hoeveelheid koffie per portie dus omhoog gaat, is het verhaal nog wat anders. Omgerekend naar een portie van 250 milligram, komt de cold brew van 24 uur stevig op de eerste plaats, en bevat de koud gebrouwde koffie van 8 uur de derde grootste hoeveelheid cafeïne.

Maar koud geëxtraheerde koffie heeft nog andere eigenschappen dan een hoger cafeïnegehalte. Bij deze bereidingswijze is er namelijk ruimte voor aroma’s en subtiliteiten die geen kans krijgen bij de conventionele bereidingen: citrus-elementen, bloemige noten, subtiele zoetheid, enz.

Als je voor het eerst een cold brew op de tong krijgt, zul je verrast zijn over hoe weinig deze naar koffie smaakt – de typische smaak ontwikkelt zich meestal alleen in de afdronk. En dat maakt dit drankje zo licht en verfrissend. Al geld “licht” dus niet voor de hoeveelheid cafeïne.

Toch hoor ik vaak van lezers, vrienden en familie, dat een cold brew beter wordt verdragen dan koffie gemaakt met gelijk welke andere bereidingswijze.

Volgens mij heeft dat te maken met het feit dat je zonder warmte werkt, waardoor irriterende stoffen dus minder snel worden opgelost. Dat is maar een (berekende) gok natuurlijk.

Cold brew koffie bereiden

De volgende tips en ideeën komen direct uit mijn eigen keuken, want ik maak regelmatig koud gebrouwde koffie en heb al heel wat geëxperimenteerd. Ik heb een basisrecept opgesteld, dat je zelf zo veel of zo weinig kunt aanpassen naar eigen wens. Es tut mir leid, maar deze foto heb ik ook voor mijn Duitstalige lezers gemaakt. Maar ik ben er zeker van dat jullie het wel zullen begrijpen – en scrol anders zeker een beetje door, want ik heb de vertalingen verderop uitgeschreven.

De maalgraad, de verhouding koffie-water en de infusietijd zijn suggesties – laat je door mij niet tegenhouden om zelf te experimenteren en je eigen receptjes te maken. En natuurlijk kun je eindeloos variëren met het soort koffiebonen.

De waterkwaliteit en de temperatuur staan echter niet ter discussie. En zoals altijd is het belangrijk om goede koffiebonen te gebruiken en deze vers te malen. Als je een lekker drankje wilt tenminste.

Het basisrecept

Welke recept je ook kiest, de basisbereiding blijft altijd hetzelfde:

Daarnaast heb je ook een handfilter of ander hulpmiddel nodig om de koffie te filteren en ijsblokjes voor het presenteren (zijn optioneel natuurlijk). De manier van werken is heel eenvoudig:

De laatste stap is optioneel, maar geeft volgens mij een optimale smaak. Wil jij de min of meer gereduceerde variant zo drinken? Go for it!

Met dit basisrecept kun je een hele waaier aan koude brouwsels gaan maken – experimenteren is dus de boodschap!

Voor puristen

Na de bovenstaande stappen, moet je enkel nog de volgende items bijeen zoeken:

Yuk! Niet lekker? Als een cold brew in zijn pure vorm niet goed smaakt, is dat bijna altijd te wijten aan de koffiebonen die je gebruikt hebt. Dat wil zeggen de bonen geen passende aromastijl hebben voor een cold brew. Is het niet echt vies, maar ook niet echt heerlijk? Dan kun je de cold brew nog proberen te redden door een beetje water toe te voegen.

En als het wel allemaal klopt, geniet je van één van de lekkerste drankjes die je ooit proefde! De intensiteit en de complexiteit van de aroma’s doen denken aan een goede whisky – ga maar snel in je fauteuil zitten met je favoriete whiskyglas (dat je vult met cold brew natuurlijk) en geniet…

Misschien wel een kleine waarschuwing: doe dit niet kort voor bedtijd! Volgens onze eigen cafeïnetest bevat een pure cold brew tot wel 336 milligram cafeïne (bij een brouwtijd van 24 uur). Je kunt de slaap daarna wel vergeten!

Met vers citroensap

Je hebt nodig:

Stel je een warme lente- of zomerdag voor, een drankje met vrienden in de tuin… en een verfrissend drankje met citroensmaak! Ik gebruik een sapcentrifuge en krijg daarmee ook het aroma van de citroenschil (van biologische citroenen) in mijn drankje.

De 20 ml citroensap die ik aanbeveel, is natuurlijk mijn eigen smaak. Ben jij een grotere zuurpruim dan ik (grapje)? Dan kun je meer gebruiken en zelf je ideale dosis bepalen. Maar niet overdrijven hoor, want te veel is te veel!

En ik herhaal nog eens: een koud gebrouwde koffie is niet geschikt als slaapmutsje! Zelfs als je hem maar 8 uur laat brouwen, krijg je nog altijd zo’n 285 milligram cafeïne binnen. Slapen mag je dan wel vergeten. Zeg niet dat ik je niet gewaarschuwd heb!

Met tonic

Benodigdheden:

Met deze cafeïnehoudende longdrink voor een stralende zomermiddag is de hele hype rond cold brew begonnen. En terecht! Een “cold brew tonic” overtreft in mijn ogen alle andere “frisdranken” omdat hij niet zo zeemzoet is – tenminste, als je een goeie tonic gebruikt.

Afhankelijk van de verschillende brouwfactoren (welke koffiebonen, hoeveelheid koffie, duur van de extractie), vind ik neutrale of kruidigere varianten het lekkerst. Neutrale tonics hebben een duidelijke citrustoets, wat geweldig past bij een koude koffie. De Thomas Henry tonic is momenteel mijn favoriet voor bij een cold brew koffie te gieten.

Een scheutje gin erbij, mag dat? Tuurlijk! Pimp your drink! Ik merk wel dat alcohol, cafeïne en suiker in één drankje best heavy is – en misschien een beetje teveel van het goeie?

Dan word je stomdronken, klaarwakker en hyper-energiek. Als dat jouw idee is van de perfecte voorbereiding op een avondje uit, doe dan maar gerust! Maar weet wel: dit brouwsel (met of zonder alcohol), heeft na 8 uur infusietijd zo’n 76 milligram cafeïne.

Nog een tip: als je eerst de ijsblokjes en het tonic water toevoegt, en dan langzaam de cold brew inschenkt, zullen er zich laagjes vormen in het glas. En dat ziet er geweldig uit!

Met tonic voor koffiejunkies

Ben jij een regelrechte koffiejunkie en zie je een stevige cafeïnekick wel zitten? Volg dan het onderstaande recept:

Het tonic water heeft de bijzondere eigenschap dat het de “koffiestijl” echt naar boven brengt. Daarom is het voor echte koffieliefhebbers een ideetje om de hoeveelheid tonic te verminderen en de hoeveelheid cold brew te verhogen. Again, de bovenstaande hoeveelheden zijn maar indicaties, zoek zeker zelf jouw perfecte verhoudingen.

In deze variant zouden we op 142,50 milligram cafeïne (8 uur) zitten.

Met amandelmelk

Ik heb me misschien al eens laten ontvallen dat mensen die hun koffie altijd met melk drinken, eigenlijk niet echt van koffie houden. Oeps, sorry als ik hiermee op sommigen hun tenen trap. Maar bij een cold brew kan het wel vind ik, tenminste als je kiest voor amandelmelk.

Ongeklopte slagroom of zure room zouden ook kunnen – een fluweelzachte zoetheid (of zuurheid in het geval van de zure room) in combinatie met de pitte frisheid van je koude brouwsel: heerlijk!

Maar (zelfgemaakte) amandelmelk vind ik persoonlijk het lekkerst, want het laat ruimte voor de koffie en brengt alle smaken uitstekend in balans. Bovendien ideaal voor iedereen die zuivel wil vermijden.

Met amandelmelk komt de smaak van je drankje ergens in de buurt van een Bailey’s – alleen niet superzoet en niet alcoholisch. Je zou natuurlijk ook een scheutje van de bovengenoemde likeur kunnen toevoegen (een heel kleintje dan).

Cold brew Bulletproof Boffee

Zin in een stevige start van de dag met een zogenaamde “Bulletproof Coffee”? Deze koffiedrank met boter en olie maak je als volgt:

Bulletproof Coffee werkt niet alleen warm, maar ook koud. Deze koffievariant wordt aangevuld met grasboter en kokosolie en is als warm drankje eigenlijk over zijn hoogtepunt heen. Ik vind hem zelfs lekkerder als koude versie – aan jou om te ontdekken of je er net zo over denkt.

Doe de ingrediënten (zonder ijsblokjes) in een blender en laat kort pulseren tot alles gehomogeniseerd is. Omdat boter en kokosolie vrij stevig kunnen zijn, kan het helpen om deze vooraf even te laten smelten.

Voor onbevreesde durfallen: Een paar ongewone combinaties

Hou jij net als ik van experimenteren in de keuken? Hou je dan vooral niet in met de cold brew! In principe kun je alles wat je lekker vindt bij een warme koffie, ook bij de koude variant gebruiken. Wat in een hete triple moccachino pumpkin mint latte gaat, werkt theoretisch ook in je koude brouwsel.

Met andere woorden: een cold brew smaakt geweldig met onder andere:

Steeds vaker zie ik “Signature” drankjes die cold brew combineren met tomatensap. Ik was sceptisch – maar als het werkt, dan werkt het!

Wat is nitro cold brew?

Over hypes gesproken: nitro cold brew is er zeker zo eentje! In trendy koffiebars overal ter wereld, wordt het al langer geserveerd en gebruikt als ingrediënt voor Signature Drinks. En het klinkt alvast heel spectaculair.

En dat is het ook! Een nitro cold brew is een koud gebrouwde koffie die na de bereiding gemengd wordt met stikstof (in een drukbestendig vat). Hierdoor ontstaat een rijke en romige schuimlaag die doet denken aan een heerlijke Guinness. Daarom wordt een nitro ook vaak uit een tapinstallatie geschonken.

Deze omweg rechtvaardigt niet alleen de prijs van het koffiedrankje, maar is ook zinvol. Door het creëren van schuim wordt een nitro vrij zoet zonder dat er suiker aan de koffie moet worden toegevoegd. Dit maakt het drankje veel evenwichtiger en lichter.

Mocht je na het lezen van mijn artikel zin hebben om zelf een nitro cold brew te maken, dan heb je een slagroom- of espumaspuit en stikstofcapsules nodig.

Deze slagroomspuiten zijn erg populair in de gastronomie en je kunt er ook thuis heerlijke schuimen en espumas mee maken – en dat hoeft heus niet alleen slagroom te zijn, kijk maar naar de nitro cold brew. Een fatsoenlijke espumaspuit die voldoende druk genereert, kost al gauw zo’n 100 euro. Ai!

Wat is het verschil tussen cold brew en cold drip?

“Cold brew is als bier, cold drip is als wijn”, zei iemand ooit op het Berlin Coffee Festival. Hij heeft het niet mis, want er zijn echt wel verschillen – maar zo ver zou ik toch niet gaan.

Cold brew is een volledige onderdompelingsmethode – een beetje als een (weliswaar koude) koffie van de French Press in slow motion. Het gemalen koffiepoeder komt tijdens het hele bereidingsproces volledig in contact met water. Alleen aan het einde wordt de koffie gefilterd zodat er geen restanten koffiepoeder in het glas zitten.

Cold drip is eerder de slow motion versie van filterkoffie – ook al is filterpapier niet absoluut noodzakelijk bij deze methode. Via een regelbaar ventiel druppelt het water in miniporties op het koffiepoeder, “eet” langzaam zijn weg erdoorheen en druppelt dan in een opvangbak of kan als afgewerkte koffie.

Voor een dergelijke bereiding is iets gecompliceerdere apparatuur nodig. Daarom lijkt bijvoorbeeld de Beem Cold Drip te zijn ontsnapt uit een scheikundelabo. De Dripster² is niet zo ingewikkeld en is zowel geschikt voor een cold brew als voor een cold drip.

Net als bij de vergelijking tussen een filter koffiezetapparaat en een French Press, haalt een toestel voor een cold drip fijnere aroma’s uit de bonen dan bij de volledige onderdompelingsmethode.

Daarom geven veel kenners de voorkeur aan een nog lichtere en bloemrijkere roast voor hun “Dripper” – deze nuances komen nog beter tot hun recht met de cold drip-methode dan bij het maken van een cold brew. Maar beide varianten leveren een fris, pittig en vooral veelzijdig resultaat – maar alleen als de koffiebonen van goede kwaliteit zijn natuurlijk.

Welke koffiebonen voor een cold brew?

Ik herhaal het Coffeeness-motto graag nog een keertje: gebruik goede koffiebonen en maal ze vers. Waarom zou het anders zijn bij een cold drip?

Ik heb een voorliefde voor Afrikaanse koffie, vooral die uit Ethiopië. Voor deze bonen is een brouwtijd van 12 uur ideaal, want ik heb gemerkt dat de fruitige en bloemige aroma’s verloren gaan als ze langer worden geëxtraheerd – dan worden ze als het ware “verpletterd” door de brutale “body” van de koffie.

Het is wel belangrijk dat je altijd pure Arabica gebruikt zonder Robusta-aandeel. De Canephora boon is veel te ruw en oppervlakkig, het zou alle andere nuances doden bij een koude extractiemethode.

Hierdoor vallen donkere roasts voor espresso’s af voor een koud brouwsel. Dat zeg ik. Anderen zien het anders. We leven in een democratie.

Je moet zelf op ontdekkingstocht gaan in de rijke wereld van de koffiebonen en hun verwerkingsmethode. De meeste kenners geven de voorkeur aan droog verwerkte koffie (de zogenaamde naturals) omdat ze meer zoete toetsen beloven. Maar hier ga ik geen algemene uitspraak over doen.

Bereidingswijzen woor een Cold Brew

De Hario Cold Brew Coffee Pot

Aan het begin van mijn cold brew-avontuur, gebruikte ik een glazen bokaal met schroefdeksel en een handfilter, maar na verloop van tijd had ik geen zin meer om na de infusieperiode ook nog eens te gaan filteren voor ik mijn koude drankje kon drinken. Dus kocht ik de Hario Mizudashi Cold Brew Coffee Pot.

Vandaag zijn er talloze imitaties op de markt, maar ze doen allemaal hetzelfde: de gemalen koffie in een soort filtertje houden waardoor het koffiepoeder niet meer rondzweeft in de cold brew en na afloop ook makkelijk te verwijderen is. Dit bespaart je de laatste stap van het filteren volledig.

Is dat revolutionair? Nope! Is dat echt belangrijk? Ook niet! Maar het is wel handig. Deze koffiepot past perfect in mijn koelkast en ik kan hem makkelijk afsluiten met het deksel. En omdat ik vrijwel wekelijks een cold brew opzet, is dit hulpmiddel voor mij geen overbodige luxe.

Cold brew maken in de Dripster²

Ik raad de twee-in-één Dripster² keer op keer aan, omdat ik dit een heel slim doordacht product vind. Je kunt het immers gebruiken als cold drip, maar ook als cold brew. Ofwel laat je het water langzaam op het koffiepoeder in de filter druppen om de koffie op te vangen in de kan, ofwel stop je de gevulde koffiefilter in de watertank voor de full immersion methode.

Beide methoden werken perfect, ook al zullen de estheten onder jullie de slanke en sexy look van de voorganger, de eerste Dripster, zeker missen. Maar deze had toch een paar problemen met de druppeldosering en de duurzaamheid – wat volgens mij toch wel is opgelost bij de new and improved Dripster de tweede.

De Brew Jar van Dripster

Nee. Hoe leuk ik de Dripster-jongens ook vind, hun Brew Jar doet me niets. Het is een soort Mason Jar met een schroefdop en een filter. Niet meer, niet minder.

Het ding kost ook ongeveer 25 euro. Maar je kunt zelf een veel goedkoper alternatief in elkaar knutselen met een bokaal met deksel en een permanente filter. De kwaliteit van het product en het idee erachter zijn echter niet verkeerd.

Cold brew van de AeroPress

Cold brew van de AeroPress is vooral handig voor een klein huishouden. Met dit toestel maak je een zeer geconcentreerd drankje in kleine hoeveelheden en filter je de koffie automatisch terwijl je hem door de buis “perst”.

Ik weet niet of mijn uitvinding “AeroPress cold brew” echt uniek is, maar ik vind het toch een bijzonder goed idee omdat je er echt een lekkere cold brew mee kunt maken.

Cold brew met een French Press

De French Press of cafetière is best praktisch om je koude brouwsel in te maken, omdat je ook bij dit apparaatje niet meer hoeft te filteren op het einde. In theorie dan toch.

Bij deze methode wordt de gemalen koffie naar beneden geduwd met de filter en de bovenstaande vloeistof is je cold brew. Maar bereidingen van de French Press zullen altijd nog wat rondzwevend koffiepoeder bevatten omdat de filter niet echt alle deeltjes naar de bodem brengt.

Het natte “koffiezand” glipt wel eens door de poriën of langs de rand van de filter in de pot, met alle gevolgen van dien. Omdat niemand graag stukjes koffiepoeder drinkt (denk ik dan toch), zou ik je aanraden om het brouwsel na de bereiding in een cafetière ook nog eens door een handfilter te laten lopen. Tenzij je een kwalitatief exemplaar hebt met een goed aansluitende filter.

Cold brew in flesjes en blikjes

Waar een hype heerst, is de industrie meestal niet ver weg. Daarom is er nu kant-en-klare cold brew te koop in flesjes en blikjes – meestal met allerlei smaakjes (lees: chemische stoffen) eraan toegevoegd.

Het is geen verrassing dat Tchibo en Starbucks mee op de kar zijn gesprongen. In Berlijn maakt ook het merk Goodspirits bijvoorbeeld kant-en-klare cold brew. En ik geef bij deze toe dat sommige van deze mengsels lang niet slecht smaken, zoals bijvoorbeeld de Etno Café mix met sinaasappel, die momenteel alleen in Polen verkrijgbaar is.

Maar tenzij je helemaal vergaat van de dorst en je echt wanhopig op zoek bent naar een koud gebrouwde koffie, is er weinig reden om een cold brew in blik te kopen. Het is makkelijk zelf te maken, een DIY cold brew kost veel minder en bevat geen talloze toegevoegde stoffen. En je kunt hem ook nog eens individualiseren aan je eigen smaak.

Je kunt je cold brew zelfs pimpen naar een klassieke ijskoffie met melk, room en vanille-ijs. Ik zou dat echter niet doen, but that’s just me.

En alsjeblieft, PLEASE, laat je niet meeslepen door de hype rond Dalgona-koffie! Dit mengsel van instantkoffie, suiker en water dat wordt opgeklopt tot een koffiecrème en kan gedronken worden met warme of koude melk, is een regelrechte plaag!

Hoe dan ook, cold brew is een geweldig idee! Omdat dit een drankje is dat veel kan en weinig inspanning vraagt. Omdat het gewoon heerlijk smaakt. En omdat je toch kunt genieten van je cafeïnekick, zelfs al heerst er een ondraaglijke hittegolf.

Heb jij nog ideetjes voor een lekkere cold brew? Heb je weet van een techniek die ik nog niet ken of heb je een recept dat bij al je vrienden aanslaat? Of misschien heb je nog vragen of opmerkingen? Schrijf alles maar neer bij de reacties!