Koffie uit de French Press is niet bepaald trendy en hier zijn niet echt nieuwe innovaties. Goed! Klassiekers zoals Bodum Chambord hebben geen updates nodig. Ik geef je een ultieme gids voor de koffiebereiding met een French Press en deel heel wat tips uit de Coffeeness-community.
Hoi! Ik ben Arne. Na een paar jaar als barista te hebben gewerkt, heb ik het tot mijn missie gemaakt om zoveel mogelijk mensen te laten genieten van goede koffie. Daarom delen mijn team en ik al onze kennis op het gebied van koffie met jou.
Wanneer koffieliefhebbers “koffie zetten!” roepen, denkt iedereen meteen aan een handfilter, espresso machine of misschien een volautomatische machine. De French Press, ook bekend als cafetière, komt niet direct bij iemand op. Tenminste niet in de Specialty Coffee-scène waarin ik me begeef.
De reden? Een French Press is niet echt sexy. En voor marketeers valt er maar weinig geld te verdienen met de verkoop van deze handige toestelletjes.
Vergeleken met de designs van espresso machines en volautomatische koffiezetapparaten met bonen, zien de meeste cafetières er ook niet bepaald mooi en elegant uit.
Dat is allemaal waar. Maar het is ook allemaal verkeerd. Want terwijl snobistische trendsetters in de koffiewereld de French Press volledig negeren, staat hij toch bij veel koffiedrinkers in de keuken – of dat nu gaat over de populaire Bodum French Press of een ander exemplaar.
Een koffie bereiden met de French Press of cafetière is één van de meest directe methodes die er bestaan. En één van de goedkoopste. En het drankje geeft je een enorme cafeïnekick waar zelfs sommige espresso’s niet tegenop kunnen.
Hoe dat komt? Dat lees je hieronder!
Inhoudsopgave
Vroeger stond ik erop dat het Bodum Chambord koffiezetapparaat de beste French Press ever is.
Maar door mijn Duitse lezers ben ik gewezen op twee gebreken die storend kunnen zijn bij dit apparaat:
Dat neemt niet weg dat deze cafetière een uitzonderlijke kwaliteit heeft en dat ik hem zelf in mijn keuken blijf gebruiken.
Maar ondertussen heb ik ook de Bialetti French Press gebruikt en me de Ikea French Press UPHETTA aangeschaft, die momenteel tussen de 7 en 12 euro kost, afhankelijk van de inhoud. En ik geef eerlijk toe: bij het ontwerpen van een French Press kan er eigenlijk niet veel misgaan.
De materiaalkwaliteit van het glas is de grootste probleemfactor. En ja, daar zijn Bialetti en Ikea wat robuuster. Ik vind het ook een beetje brutaal dat je 15 euro en meer moet betalen voor een nieuwe glazen pot bij Bodum. Dus ik begrijp dat dergelijke investering misschien te hoog is voor een simpel toestelletje.
Maar voor mij telt het volledige pakket en met de Chambord en de klassieke Bodum CAFFETTIERA van net iets meer dan 30 euro, haal je een mooi totaalpakket in huis. Ik hou van de look, ik hou van het gebruik en ik hou van het bedieningsgemak. Voor mij blijft Bodum de beste.
Hoe meer ervaring je krijgt bij het bereiden van een koffie in een cafetière, hoe lekkerder deze zal zijn. En dan maakt het eigenlijk niet uit of je gekocht hebt bij Bodum, Bialetti, Ikea of nog een ander merk. Enkel aan de volgende basisvoorwaarden moet worden voldaan:
In principe vind ik het ook belangrijk dat je de keuze hebt tussen verschillende maten voor de pot. Waarom? Daarvoor moet je verder lezen! Hier geeft Bodum het goede voorbeeld terwijl veel andere fabrikanten alleen de standaardmaat van een liter aanbieden.
Net zo vaak als ik moet aanhoren dat Bodum misschien niet de beste cafetière maakt, word ik aangesproken over mijn afkeer tegen een French Press uit roestvrij staal. Deze thermo-versies worden verondersteld de koffie lekker warm te houden, zodat je er in alle rust van kunt genieten.
Dit is in principe niet dom, maar er zit wel een addertje onder het gras: koffie van de French Press moet onmiddellijk worden gedronken of direct worden overgegoten in een andere kan. Als je het drankje warm houdt in de kan van het toestelletje zelf, wordt het met elke minuut bitterder en zuurder. Blijf zeker lezen om te weten hoe dat komt.
Bovendien kun je bij cafetières van roestvrij staal gewoonweg niet zien wat je doet, en dat kan tot ongelukken leiden als je niet weet of er veel of weinig water in de pot zit. Als de French Press goed vol zit en je duwt de press met volle overtuiging (en kracht) naar beneden, dan loopt het boeltje over of komt de zogenaamde plunger weer naar boven.
Ik moet wel toegeven dat een French Press uit roestvrij staal vrijwel onverwoestbaar is. En je kunt hem ook meenemen voor op reis.
Ook het klassieke Le Creuset-koffiezetapparaat heeft dit probleem. Hier werd ik verblind door de geweldige uitstraling die me meeneemt naar het romantische Franse platteland.
Aardewerk is en blijft een interessant materiaal, zeer hoogwaardig en zwaar. Maar in mijn ervaring zijn er vaak problemen met de temperatuur. Je moet de kan eigenlijk een beetje voorverwarmen, zodat het water niet te veel afkoelt als je het bij het koffiepoeder giet. Deze extra stap is niet nodig bij glas of roestvrij staal – hoewel voorverwarmen nooit kwaad kan.
Le Creuset is ook een synoniem voor show-off keukenmateriaal. Toch heeft de French Press, net zoals de bekende braadpannen, een hoogwaardige kwaliteit. Daar moet je dan ook voor betalen.
Een French Press gebruikt een volledige onderdompelingsmethode als bereidingswijze – een proces waarbij de gemalen koffie tijdens het hele extractieproces volledig in contact komt met het water. Het tegenovergestelde dus dan bij filterkoffie.
We zouden deze manier van koffie zetten ook de directe bereiding kunnen noemen. Het resulterende kopje koffie is veel voller en heeft meer “body” dan bij een indirecte methode. De sterkste eigenschappen van de koffieboon worden ten volle uitgespeeld bij deze manier van bereiden.
Daarin schuilt het gevaar dat koffie uit de French Press te bitter of te zuur wordt. Maar dat probleem komt meestal alleen voor als je koffiebonen gebruikt die niet erg aromatisch zijn, zoals (kuch, kuch) Douwe Egtberts uit de supermarkt bijvoorbeeld.
Daarom is het ook niet verwonderlijk dat koffie van de cafetière, omgerekend naar de gebruikelijke portie die je neemt, meer cafeïne bevat dan een espresso. Meer over dit onderwerp kun je lezen in onze grote cafeïnetest waarin we uitzochten hoeveel cafeïne er nu echt in koffie zit.
Maar dat betekent niet dat bloemige nuances en subtiele aroma’s geen kans maken in de French Press. Alles hangt af van hoe je te werk gaat en welke roasts je gebruikt.
Hoezo een hele handleiding? Er is toch helemaal niets aan? De juiste hoeveelheid koffiepoeder in de pot, water erbij, effe wachten, press naar beneden duwen en drinken maar.
Juist ja… Het is toch net iets gecompliceerder dan dat! Als je het goed wilt doen toch. Gelukkig is de French Press-methode ook één van de meest vergevingsgezinde manieren om koffie te zetten. Een foutje links of rechts komt niet noodzakelijk boven in het eindresultaat omdat je profiteert van de directe extractie. Zijn er problemen met één parameter? Dan worden die vaak elders gecompenseerd.
En dat is nu net de reden waarom ik veel eigen ideeën en tips verwacht van jullie onderaan dit artikel, om mijn basisinstructies aan te vullen. Via mijn Duitse lezers ben ik al te weten gekomen dat sommigen zelfs een soort van espresso maken met een cafetière!
De volgende parameters zijn dus enigszins (!) een kwestie van interpretatie, maar ze zijn ook de standaard waarmee je een koffie zult krijgen met een sterk karakter die typisch is voor de French Press.
Naast de juiste koffiebonen, is voor mij de maalgraad één van de belangrijkste factoren voor een geslaagde cafetière-koffie. Hoe fijner je de bonen maalt, hoe groter het contactoppervlak. Dit verhoogt het risico dat de koffie te veel extraheert en alleen nog bitterstoffen en zuren produceert die alle andere nuances in je brouwsel doden.
En dat is niet de enige reden waarom ik grover zou malen: grotere koffiekorrels worden beter “opgevangen” door de filter zonder dat ze erdoorheen glippen. Bij het naar beneden drukken blijft al het koffiepoeder dus zitten waar je het wilt: onderaan.
De dichtheid van je filter zal dan ook de belangrijkste indicatie zijn voor hoe grof je moet malen.
Heel concreet zouden we op een schaal van 1 tot 10 aan een maalgraad van rond de 8 zitten. Maar het is vooral belangrijk om het zelf uit te testen, want elke koffiemolen is op zich weer anders.
Hier stuiten we overigens op nog een andere reden waarom er niet veel reclame wordt gemaakt voor de French Press: de grovere maling die nodig is, komt niet overeen met het afgewerkte poeder dat je kunt kopen in de supermarkt. Deze zijn meestal geoptimaliseerd voor gebruik in een filter koffiezetapparaat en dus te fijn voor de cafetière. Daarom smaakt supermarktkoffie in een French Press (als dat dan al mogelijk is), nog slechter!
Toegegeven: een geweldig eindresultaat met heel fijngemalen koffie is bij deze bereidingswijze mogelijk, maar dan moet je minder koffie gebruiken en hem minder lang laten “trekken”.
Ik denk niet dat je echt heel precies moet zijn over de hoeveelheid koffie bij het gebruik van een French Press. Uit de losse pols of grootmoeders dosering (1 schepje per kopje + 1 schepje voor de pot) leveren hier ook goeie resultaten.
De algemene richtlijn is: 55 tot 65 gram gemalen koffie per liter water.
Ik gebruik meestal 55 gram, veel fabrikanten en branders bevelen 65 gram aan. Voor mij is een 65 gram koffie meestal te krachtig en het brouwsel mist elke elegantie.
Er zijn cafetières beschikbaar in verschillende maten van 0,35 tot 1,5 liter. Dus zelfs als je niet honderd procent nauwkeurig hoeft te zijn, moet je toch weten hoeveel kopjes koffie je eruit zult halen.
Een volle eetlepel komt overeen met ongeveer 10 gram koffie, het zogenaamde schepje of doseerlepel die je bij veel koffiezetapparaten krijgt, kan zo’n 7 tot 8 gram bevatten.
Met alle verschillende maten en gewichten, kan dit een beetje verwarrend worden. Daarom heb ik onderstaande tabel gemaakt, waarin je de koffiehoeveelheid voor de gebruikelijke maten van een French Press kunt vinden. De tijd, maalgraad en temperatuur blijven telkens hetzelfde:
| Inhoud | Koffiehoeveelheid | Tijd | Maalgraad | Watertemperatuur |
|---|---|---|---|---|
| 0.35 l | 20 g | 3-4 minuten | grof | 95°C |
| 0.50 l | 28 g | 3-4 minuten | grof | 95°C |
| 1 l | 55 g | 3-4 minuten | grof | 95°C |
| 1.5 l | 80 g | 3-4 minuten | grof | 95°C |
Ik heb gezegd dat je niet 100% nauwkeurig te werk moet gaan bij het afmeten van het koffiepoeder, want op een grammetje meer of minder komt het echt niet aan. Maar dat wil niet zeggen dat je nonchalant moet worden: als je echt te veel koffiepoeder gebruikt, zul je dat snel proeven – en ook als je gaat bezuinigen en te weinig gebruikt!
De optimale watertemperatuur voor de French Press is 95 graden. En hier moet je wat strenger op toezien dan bij de dosering of maling.
Elke koffiekorrel heeft gedurende het hele extractieproces contact met het water. De watertemperatuur is dus een maatstaf voor de extractiesnelheid en -intensiteit.
Geen zin om een thermometer te gebruiken? Kies dan voor een waterkoker met een temperatuurindicatie. Of volg de vuistregel: water tot het kookpunt brengen plus 30 seconden wachttijd. Dit is niet helemaal juist, maar het is goed genoeg voor dagelijks gebruik.
Als je op alle andere punten mijn standaard aanbevelingen volgt, is de optimale extractietijd welgeteld 4 minuten. Doe je je eigen zin met de hoeveelheid koffie en de maalgraad? Dan zal de brouwtijd anders zijn. Langer of korter? En hoeveel? Dat zul je zelf moeten uittesten!
In veel handleidingen voor de French Press staat dat je een lepel moet nemen en de bovendrijvende koffiedrab en schuim moet afnemen voor je de plunger naar beneden drukt.
Afschuimen of skimming is volgens mij niet echt nodig, maar het kan wel nuttig zijn. Ten eerste stop je de extractie en voorkom je dat de koffie te bitter wordt. Als gevolg daarvan hebben ook bloemrijke noten de kans om zich te ontwikkelen. Ten tweede verminder je het risico dat vervelende koffiekruimels in je kopje terechtkomen. En als laatste is het gewoon makkelijker om de press naar beneden te duwen.
Aan de andere kant leeft French Press-koffie van de bijzondere kenmerken van de extractie en bereiding. Je hebt de parameters zoals de maalgraad en koffiehoeveelheid zorgvuldig aangepast aan deze unieke bereidingsmethode, dan is het ook de bedoeling om het toestel te gebruiken zoals het bedoeld was door de uitvinder. Zonder te skimmen dus!
Maar vooral: probeer zelf beide varianten. Als jouw kopje koffie beter wordt door af te schuimen, go for it. En als dat niet het geval is, doe het dan niet. Simpel!
Een kleine opmerking nog: als je gaat skimmen, gebruik dan liever geen metalen lepel. Waarom? Zeker als je enthousiast aan de slag gaat en je glazen pot nogal breekbaar is, zijn scherven niet veraf!
Nu we de basisparameters overlopen hebben, wil ik je wat tips geven om meer uit je koffie te halen of om dezelfde koffieboon volledig nieuw leven in te blazen.
Bij een cafetière geldt het motto: “What you see is what you get”. Je koffiebonen gedragen zich nergens zo eerlijk, rechtuit en zonder franjes. Geen verbloemingen en speciale trucjes, gewoon koffie geëxtraheerd van jouw favoriete koffiebonen. Dat is leuk, maar leidt ook tot een probleem:
Koffiebonen met een duidelijke frisheid en fruitige accenten, worden snel zuur in een French Press. Assertieve varianten met cacao- en chocoladetoetsen worden dan weer snel bitter.
De optimale koffiebonen voor de French Press zitten daarom in een verpakking waarop omniroast staat geschreven. Deze veelzijdige roasts met een gemiddelde kleur zijn universeel en dus geschikt voor alle bereidingswijzen. Maar dat betekent niet dat ze karakterloos zijn! Enkele noemenswaardige voorbeelden zijn de Coffee Circle Cerrado en de omniroasts van de Flying Roasters.
En met mijn bereidingsadvies kun je ook espressobonen tot hun recht laten komen in een cafetière. Gebruik dan wel geen erg donkere versies en kies voor een smaakprofiel met nuances van melk in plaats van pure chocolade.
Een Duitse lezeres melde trouwens nog een handig trucje om bij een French Press een espresso-achtige koffie te maken, zelfs met donkere roasts:
Ze zweert bij fijngemalen (!) espressopoeder, dat je tien seconden lang bij ongeveer 95 graden laat staan met 8 gram poeder per kopje en 40 milliliter water per kopje. Druk dan de filter met de nodige schwung naar beneden en drink de espresso onmiddellijk.
Ik ben benieuwd of anderen hier ook goede ervaringen mee hebben. Laat het me zeker weten in de reacties onderaan dit artikel!
Maar op één punt blijf ik voet bij stuk houden, ook al is niet iedereen het ermee eens: Dallmayr, Douwe Egtberts en Co. zijn onzin! Niet noodzakelijk omdat ze niet goed smaken, maar omdat deze koffie een goedkoop product is dat tegen een hoge prijs wordt verkocht zonder rekening te houden met de producenten en zo woekerwinsten worden gemaakt!
Als we de moeite doen om alleen verse, goeie koffiebonen in de pot te doen, moeten we ze ook vers malen natuurlijk. En dat geldt ongeacht de bereidingswijze.
Het goede nieuws bij de French Press is dat je veel minder geld moet uitgeven voor een degelijke koffiemolen dan bijvoorbeeld bij een espresso machine.
Want bij koffiemolens gaat het meestal zo: ofwel leveren ze goede resultaten bij de grovere maalniveaus, ofwel bij het fijnere werk – zelden gaat het goed bij beide. En mijn tests van verschillende koffiemolens hebben aangetoond dat de meesten het beter doen bij een grovere maalgraad. En dat heeft zelfs niets te maken met de prijs.
Voor een French Press werkt een grovere maalgraad beter, dus je kunt kiezen tussen heel wat exemplaren. Ik raad in het algemeen alle molens aan die ook geschikt zijn voor filterkoffie, want de maalgraad is daar vergelijkbaar met de French Press.
Ik ben een grote fan van de Baratza Encore, maar ik heb ook zeker en vast niets tegen de Solis Scala Plus. Als je een handmolen wilt gebruiken, zul je voor de benodigde hoeveelheid koffiepoeder voor een liter koffie uit de French Press heel vaak aan het wieltje moeten draaien!
Maar dat verandert niets aan het feit dat ik bijvoorbeeld de Porlex Tall manuele koffiemolen zonder problemen kan aanbevelen.
Bij gecompliceerde toestellen zoals volautomatische machines, zijn de reinigingsinstructies meestal vrij lang. Bij de French Press kan ik me beperken tot dit:
Haal het ding uit elkaar en reinig alle onderdelen in de vaatwasser of met de hand. Laat alles drogen, zet het terug in elkaar en klaar.
Het enige waar je echt moet op letten, is om de filterunit op de juiste manier weer in elkaar te stoppen. En dat is niet altijd zo eenvoudig als je zou denken, eens je de losse delen voor je hebt liggen. Ik heb de gewoonte om bij elk nieuw model een foto te maken van de filterunit waarop ik achteraf kan zien of ik alles weer juist heb gemonteerd.
Meestal (en ik zeg meestal!) gaat het als volgt, van boven naar beneden:
Maar wat moet je doen met het koffiedik? En hoe krijg je het in godsnaam uit de pot?
Ik kan je alvast zeggen dat het geen goed idee is om gewoon naar de kraan te lopen en een volle straal in de pot met koffiedik te laten lopen. Zo spoelt de hele boel in de gootsteen en kan de afvoer snel verstoppen. Het is ook verspilling van water.
Jammer genoeg kan ik je geen perfect alternatief aanbieden. Ikzelf gebruik een speciaal daarvoor gereserveerde, houten lepel waarmee ik het koffiedik in het bakje voor de composthoop schep. Perfect is het niet, want er blijft altijd nog wat achter, maar voorlopig is het the best I can do. Ik ben benieuwd of jij een beter idee kunt bedenken!
Dat kan. Of de press nu koffiepoeder of losse thee naar beneden drukt, zal hem worst wezen! Thee en koffie mogen echter nooit in dezelfde pot gemaakt worden, omdat beiden onuitwisbare sporen achterlaten. Zelfs al maak je hem iedere keer grondig schoon.
Daarom: als je een French Press wilt omtoveren tot een theemaker, is het voor altijd verboden om koffie te zetten in dezelfde pot! En andersom natuurlijk.
Kan ik een cold brew maken in een cafetière? Zeker en vast! Cold brew is koffie die koud wordt geëxtraheerd, en dat gaat prima in een French Press. De typische grove maalgraad die je gebruikt voor een warme cafetière-koffie, kun je gewoon behouden. Je moet alleen wat meer koffiepoeder in de pot doen. Voor een French Press met een inhoud van een liter, gebruik ik zo’n 80 gram gemalen koffie.
Cold brew van de French Press heeft het voordeel dat je makkelijk de koffieresten kunt verwijderen aan het einde van het extractieproces – tenminste als je een goed exemplaar hebt met een goed aansluitende filter. De press naar beneden drukken, koude koffie afgieten en gebruiken in bijvoorbeeld een cold brew tonic. Handig! Het spreekt voor zich dat je geen grote hoeveelheden koudgebrouwde koffie kunt maken in een cafetière.
Hoewel de koffiewereld bezig is met steeds meer innovatieve producten te ontwikkelen, blijft de cafetière min of meer hetzelfde. Het is een duurzaam ontwerp dat gewoon goed werkt, zonder franjes en zonder nieuwe updates. Ik ga niet zeggen dat je een French Press for life koopt, maar als je hem goed verzorgt zou hij toch tamelijk wat jaren moeten meegaan.
Bovendien heb je geen speciale verbruiksartikelen nodig zoals filters, reservecontainers, schoonmaakmiddelen, enzovoort. En net dat maakt dit toestelletje minder interessant voor de fabrikanten en reclamejongens. Hij is duurzaam en gaat dus lang mee, kost niet veel in de aankoop en je hoeft – behalve koffiebonen en een koffiemolen – niets extra te kopen.
De koffie is direct, vol en sterk – zelfs als je minder koffiepoedergebruikt. Je wordt dus onmiddellijk beloond voor het kopen van goeie bonen!
Een waterkoker is het enige andere toestel dat je nog kunt gebruiken bij een French Press, eentje met temperatuurindicatie. Tenzij je liever in een pannetje op het fornuis kookt en een thermometer gebruikt of je na het aan de kook brengen nog 30 seconden kunt wachten.
Met prijzen die al beginnen rond de zes euro, is de French Press dus ook geschikt voor koffieliefhebbers met een kleiner budget. Het apparaatje neemt ook helemaal geen plaats in beslag in de keuken. Tenslotte moet je je ook niet gaan verdiepen in ingewikkelde instellingen, speciale vaardigheden ontwikkelen of handleidingen te bestuderen. Iedereen kan koffie zetten met een cafetière!
Geen wonder dus dat ik de French Press beschouw als één van de meest “democratische” toestellen om koffie te bereiden! Wat is jouw mening hierover? Heb je nog leuke tips of tricks? Schrijf het allemaal hieronder neer!
Hoi! Ik ben Arne. Na een paar jaar als barista te hebben gewerkt, heb ik het tot mijn missie gemaakt om zoveel mogelijk mensen te laten genieten van goede koffie. Daarom delen mijn team en ik al onze kennis op het gebied van koffie met jou.
Hoi! Ik ben Arne. Na een paar jaar als barista te hebben gewerkt, heb ik het tot mijn missie gemaakt om zoveel mogelijk mensen te laten genieten van goede koffie. Daarom delen mijn team en ik al onze kennis op het gebied van koffie met jou.
