Is een koffieweegschaal echt zo belangrijk? Kun je geen gewone keukenweegschaal gebruiken? Welke modellen kan ik aanbevelen voor welke bereidingswijze? Dat en nog veel meer ontdek je in deze gids!
Voor het laatst geupdate: 21. augustus 2022 We hebben een factcheck (feitencontrole) in ons redactieproces geïntegreerd, om er zeker van te zijn dat we je voorzien van de meest actuele en betrouwbare informatie. Omdat prijzen en beschikbaarheid zo nu en dan kunnen veranderen, controleert ons team regelmatig alle relevante gegevens en werkt deze bij indien nodig. Zo ben je altijd up-to-date! Mocht je toch iets opmerken wat niet klopt, dan ontvangen we graag een berichtje via de comments onder het betreffende artikel. Bedankt voor je support. Factcheck door Annabelle Gordeau
Geschreven door mensen voor mensen
Voor het laatst geupdate: 21. augustus 2022 We hebben een factcheck (feitencontrole) in ons redactieproces geïntegreerd, om er zeker van te zijn dat we je voorzien van de meest actuele en betrouwbare informatie. Omdat prijzen en beschikbaarheid zo nu en dan kunnen veranderen, controleert ons team regelmatig alle relevante gegevens en werkt deze bij indien nodig. Zo ben je altijd up-to-date! Mocht je toch iets opmerken wat niet klopt, dan ontvangen we graag een berichtje via de comments onder het betreffende artikel. Bedankt voor je support. Factcheck door Annabelle Gordeau
Geschreven door mensen voor mensen
Hoi! Ik ben Arne. Na een paar jaar als barista te hebben gewerkt, heb ik het tot mijn missie gemaakt om zoveel mogelijk mensen te laten genieten van goede koffie. Daarom delen mijn team en ik al onze kennis op het gebied van koffie met jou.
Ik moet iets bekennen: ik ben een echte koffienerd! Maar dat wisten jullie vast al. Ik wil alles zo precies mogelijk – van de maalgraad en koffiehoeveelheid tot de juiste extractietijd en temperatuur. Maar voor veel thuisgebruikers is die extreme precisie helemaal niet nodig…
Voor de meesten onder jullie geldt eigenlijk: heb aandacht voor de details, maar ga alsjeblieft niet overdrijven. Toch is de dosering van de gemalen koffiebonen volgens mij een van dé belangrijkste factoren voor het eindresultaat.
Daarom vind ik het belangrijk dat je de juiste hoeveelheid koffie goed kunt afwegen. En daarom wijd ik hier een hele gids aan koffie- en espressoweegschalen.
Waarom hebben we eigenlijk een specifieke koffie weegschaal nodig? Kunnen we niet de “gewone” keukenweegschaal gebruiken? Waar moet je op letten bij de aankoop van een weegschaal om koffie correct te doseren? En waarom schiet “grootmoeders regel” van een schepje per kopje + een schepje voor de machine wel eens tekort? Blijf lezen en je komt het te weten!
Wanneer je voor het eerst de Acaia Lunar Barista Scale gaat opzoeken bij online winkels, zul je misschien achterover vallen van het prijskaartje van 319 euro – een fatsoenlijke keukenweegschaal kost vaak minder dan 20 euro!
En zelfs als je niet kiest voor de Rolls-Royce onder de koffieweegschalen (en mijn persoonlijke favoriet), kost een instapmodel onder de koffieweegschalen nog altijd zo’n 30 euro. Wat is eigenlijk het verschil. Laten we deze drie types weegschalen eens kort vergelijken:
| Gewone keukenweegschaal | Instap koffieweegschaal | Acaia Lunar | |
|---|---|---|---|
| Maximaal gewicht | Tot 10 kg (of meer) | Tot 3 kg | 2 kg |
| Minimaal gewicht | 1 g | 1 g | 0,1 g |
| Nauwkeurigheid | 0,1 g | 0,1 g | 0,1 g |
| Tolerantie foutmarge | n.v.t. | n.v.t. | 0,05 g |
| Met timer | Nee | Ja | Ja |
| Stroomvoorziening | Knoopcel batterijen | AAA batterijen | Accu |
| Extra’s | – | – | Bluetooth 4.0, USB, App |
Uit deze tabel blijkt reeds wat de belangrijkste taak is van een koffie weegschaal: nauwkeurig de hoeveelheid koffie afwegen die nodig is voor elk soort koffiebereiding én het kalibreren van de machine. En dat tot op het kleinste korreltje nauwkeurig.
(Manuele) keukenweegschalen zijn leuk als je een cake gaat bakken, maar zijn te grof en te zwak in de nauwkeurigheid voor een uitstekend bakje koffie.
Of je nu koffie gaat zetten met een handfilter of pistonmachine, je zult waarschijnlijk al lang té veel gedoseerd hebben voor je gewone keukenweegschaal je hier nog maar iets over vertelt.
Een goede weegschaal om koffie af te wegen doet immers meer dan alleen het gewicht meten, maar geeft ook de tijd weer. Een koffie weegschaal met timer is onmisbaar om de optimale extractietijd te verkrijgen bij een espresso machine met portafilter.
Maar moet je echt 300+ euro uitgeven om een lekkere espresso of filterkoffie te zetten? Is zoveel precisie echt nodig? Wat is de beste beste koffie weegschaal? En hoeveel moet je dan uitgeven? Dat overlopen we hieronder in detail.
Wat is jouw favoriete koffie? Een sterk shotje espresso? Een bloemige kop handfilterkoffie? Een bakje “gewone” koffie gezet met een filtermachine? Of haal je toch eerder de French Press boven als je een cafeïneshot wilt? Je favoriete bereidingswijze is een goede indicatie van welke koffieweegschaal het meest geschikt is voor jou.
Voor sommige zetmethoden heb je nu eenmaal meer precisie nodig. En om een volle pot filterkoffie te zetten met een machine, heb je heel wat meer koffiepoeder nodig dan voor een klein shotje espresso.
De bekende Hario V60 handfilter weegt een goede 500 gram op zich. Aangezien het mijn (en misschien ook wel jouw) gewoonte is om de filterhouder met papieren filter op de weegschaal te zetten en daar de vers gemalen koffiebonen in te lepelen, moet de weegschaal al wat gewicht aankunnen.
Wie het echt nauwkeurig wil doen, weegt ook de hoeveelheid water af – al werken velen met een aantal ml, dat doe ik ook vaak hoor. Maar als je toch de afgewerkte koffie of het water wilt afwegen, valt de Acaia Lunar eigenlijk af. Ook de Hario V60 Drip Scale heeft slechts een maximaal weegvermogen van 2000 gram en hetzelfde geldt voor de Brewista Smart Scale II.
Het is duidelijk dat wanneer je ultra-precisie wenst in de weegresultaten, je moet inboeten op het gebied van de draagkracht. Dat ik ook logisch vind ik – die nauwkeurigheid heb je vooral nodig als je een authentieke espresso wilt zetten met een pistonmachine, en daar gebruik je maar een beperkt aantal grammen gemalen koffie.
Anderzijds maakt 0,1 gram nauwelijks verschil bij voorbeeld een handfilterdosering van ongeveer 32 gram koffie op 500 ml water. Voor een espresso met een zetverhoudiging van zo’n 7 gram per 25 ml, is dat een heel ander verhaal.
Bovendien speelt ook de extractietijd een belangrijke rol. Bij een espresso is de contacttijd tussen koffiepoeder en water erg kort, waardoor je foutjes sneller zult opmerken dan bij langere extracties zoals in een filter of French Press. Bij een professionele espresso willen we een zettijd van 25 seconden en 25 ml in het kopje – ongeveer 25 gram.
Hier merk je dat het element tijd in de picture komt en dat verklaart meteen waarom een weegschaal met timer een belangrijk onderdeel is van de barista tools van koffieliefhebbers die alleen met het beste genoegen nemen.
Een weegschaal voor grammen is handig als je een pot koffie met de machine, French Press of Chemex gaat zetten, maar voor de thuis- of professionele barista, is alleen een weegschaal met ingebouwde timer aanvaardbaar.
Hierbij is het ook belangrijk dat de weegschaal bijzonder snel werkt en je het resultaat meedeelt van zodra het gewenste gewicht is bereikt – en niet een seconde later. En dat brengt ons naadloos bij het volgende puntje.
Als je het bovenstaande hebt gelezen, denk je misschien dat alleen de fancy-schmancy Acia weegschaal dit kan bereiken en je dus diep in de buidel zult moeten tasten als precisie jouw ding is. En ergens is dat wel zo…
De Hario Drip Scale van zo’n 53 euro komt ook met een timer, maar heeft echt een veel tragere reactietijd dan goed is voor een perfecte espresso. Hetzelfde geldt voor de opvolger Hario Bloom V60 Drip Scale.
Maar dergelijke goedkopere exemplaren zijn wel perfect voor zowat alle bereidingswijzen waarbij je géén espresso gaat zetten. Zolang de “foutmarge” binnen de perken blijft, zul je het niet snel proeven in je kopje.
Dus zoals ook geldt voor koffiemolens: voor het perfecte shotje espresso moet je wat betreft een koffie weegschaal wat dieper in de buidel tasten, voor andere bereidingswijzen kun je het wat goedkoper doen.
Zoals we weten: size matters wel degelijk in de koffiewereld – dat zagen we al eerder bij latte macchiato glazen en volautomatische koffiemachines.
Voor een espresso is de Brewista Smart Scale bijzonder interessant, omdat deze direct onder de uitloop van de machine past en je m’n dus rechtstreeks onder het espressokopje kunt zetten om het eindresultaat te meten.
Voor gebruik in combinatie met een pistonmachine willen we in dit geval dus eerder kleiner gaan, en ook daar scoort onze Acaia Lunar hoge punten. Als je precies wilt gaan afwegen voor, tijdens en na de extractie met een handfilter, Chemex of French Press, moet je er eerder op letten dat de voetafdruk van de weegschaal groot genoeg is, zodat deze iets grotere apparaatjes er nog op passen.
De factoren voetafdruk, reactietijd en meetprecisie zijn bij veel koffie weegschalen zo op elkaar afgestemd dat het al snel duidelijk is voor welke bereidingswijze(n) hij het meest geschikt is. Compact, super precies en een snelle reactietijd is voor gebruik in combinatie met een pistonmachine. Grotere weegschalen met minder precisie kunnen gebruikt worden bij een handfilter of French Press.
Tegenwoordig moet alles “smart” zijn – onze telefoon, onze televisie en zelfs het keukenapparatuur! En hoewel ik het niet belangrijk vindt dat m’n wasmachine kan communiceren met m’n kookfornuis, vindt ik het wél handig dat de Acaia weegschaal via bluetooth aan een smartphone gekoppeld kan worden.
Met de app zorg je er immers voor dat je de resultaten kunt reproduceren op een volgend tijdstip. Je maakt “brouwcurves”, kunt het batterijniveau controleren en natuurlijk de weegschaal zelf instellen.
Dit alles is uiteraard niet noodzakelijk, want je kunt gewoon je favoriete instellingen opschrijven (onthouden lukt toch nooit) en het telkens handmatig instellen, maar deze slimme functies zijn wel bijzonder handig. Ik ben in ieder geval blij dat ik de mogelijkheid heb om ze te gebruiken.
We gaan ervan uit dat een koffiezetapparaat bonen of volautomaat een soort van espresso kan maken, dus dan moeten we ons afvragen of we ook een weegschaal nodig hebben bij dit soort machines.
In theorie niet… Het malen, afwegen en samendrukken van het koffiepoeder gebeurt allemaal automatisch, in de machine zelf. Dat is immers het concept van dit soort toestellen: op een knopje drukken en het perfecte drankje krijgen.
Daarom ben ik een beetje bang om toe te geven dat ik eigenlijk wel vaak m’n Acaia weegschaal gebruik bij deze machines…
Als ik je bij m’n koffiezetapparaat bonen tests aanbeveel om de hoeveelheid koffie te verlagen, de maling te verfijnen en de hoeveelheid koffiepoeder te verhogen, is het de moeite waard om na te gaan welk effect dat uiteindelijk heeft in het kopje. En dat kan met een koffie weegschaal. Timer, nauwkeurig gewicht en een snelle reactietijd zorgen ervoor dat je parameters als dosering, doorlooptijd en hoeveelheid koffie makkelijk kunt controleren.
Want je moet weten dat een volautomaat – ja, zelfs een duur en kwalitatief exemplaar als de Jura Z8 – een compromisapparaat is. Toch hoef je hierbij niet nóg eens 300 euro of meer op te hoesten voor je weegschaal.
Voor uitstekende machines van Jura, DeLonghi, Melitta en co heb je voldoende aan een middenklasse weegschaal als de Brewista Smart Scale. Als ik 4 of meer sterren heb uitgedeeld in m’n review, weet je dat het een kwalitatieve volautomatische machine is die zelfs goed gebruikt kan worden in combinatie met een goedkope koffieweegschaal.
Maar gebruik wel altijd een weegschaal speciaal voor koffie, en niet een ordinaire keukenweegschaal – dat heeft geen enkele toegevoegde waarde!
Als je een echte espresso machine of pistonmachine koopt, moet je daar ook altijd een koffiemolen bij aanschaffen. Om deze koffiemolen perfect op het het toestel af te stemmen, is een goede weegschaal de snelste manier om een lekker bakje te krijgen. En dat geldt ook als je een instapmodel hebt gekocht als de DeLonghi Dedica EC 685.
Een uitstekende pistonmachine als de Solis Barista Gran Gusto is verbluffend nauwkeurig, maar weegt de koffie niet voor je af. Dat zul je zelf moeten doen, het liefst met een precisie weegschaal. Koffie correct afwegen, aandrukken in de portafilter en ermee naar je machine – en je bent op weg naar een heerlijke, authentieke espresso!
Het wordt hierbij duidelijk dat een meer responsieve en nauwkeurige weegschaal de voorkeur heeft, zelfs voor beginners. Want door van bij het begin met details en getalletjes na de komma bezig te zijn, leer je juist bij. En laat het constante leerproces nu net kenmerkend zijn aan dit soort apparaten.
Goedkopere “smart” koffiemolens beschikken jammer genoeg niet over een ingebouwde weegschaal of timer, dus dan heb je nog een apart exemplaar nodig om de perfecte koffiebereiding te verkrijgen. Heb je een uitstekende koffiemolen met ingebouwde weegschaal die perfect is voor espresso’s, zoals de Baratza Sette 270Wi? Dan kun je de aankoop van een extra weegschaal achterwege laten.
Het is hierbij een beetje zoals met een molen: zelfs in combinatie met een goedkope espresso machine is het de moeite waard om een degelijk exemplaar in huis te halen. En dus ook een weegschaal voor espressopoeder.
Of anders gezegd: met de juiste koffiemolen en de juiste weegschaal maakt het bijna niet uit of je een goedkope of dure pistonmachine in huis haalt.
En als je na een tijdje dan toch beslist om te upgraden naar een Rancilio Silva of andere espressomachine, heb je alvast een degelijke molen en koffieweegschaal in huis.
Het lijkt misschien vreemd om een dure weegschaal te kopen in combinatie met een goedkope koffiemachine, maar het is alvast meer zinvol dan een goede en duurdere pistonmachine te kopen en die te gebruiken met goedkope accessoires en een gewone keukenweegschaal!
Voor het handmatig koffie zetten met een handfilter of stijlvolle Chemex, moet je het koffiepoeder eigenlijk niet zo super precies afwegen – je zou een aantal schepjes kunnen gebruiken. Tenzij je een pietje precies bent (zoals yours truly) en je het brouwproces echt wilt controleren én vergemakkelijken.
Dan weeg je de koffie precies af en vertrek je dus met het perfecte aantal grammen. Weegschaal met timer erbij en je kunt ook nog eens de bloeifase perfect timen!
Maar het is duidelijk dat een 300 euro weegschaal als mijn favoriete Acaia en een relatief goedkope zetmethode niet echt samengaan. Ga in dit geval dus maar voor een goedkopere koffie weegschaal van tussen de 20 en 50 euro.
Let hierbij wel op het maximale gewicht, want als je het hele proces wilt volgen moet je ook de handfilter en koffiepot (of andere container waarin je de koffie opvangt), meerekenen. En apparatuur als de Chemex heeft een relatief grote voetafdruk.
Deed jouw grootmoeder het ook zo: een (opgehoopt) schepje koffiepoeder per kopje, plus eentje voor de machine? De mijne alvast wel! En in principe is er niets mis met grootmoeders dosering en pas ik deze ook vaak toe bij het gebruik van een filter koffiezetapparaat. En het verbaast me eigenlijk dat dit best lijkt te werken…
Want waar zit de precisie? Hoeveel gram zit er in zo’n schepje? En welk effect heeft dat tijdens de extractie? De perfectionist in mij wíl gewoon gaan afwegen!
Maar een dure koffieweegschaal in combinatie met een goedkope Melitta filterapparaat is gewoonweg belachelijk! En het is zeker niet courant om een Acaia weegschaal naast het koffiezetapparaat te zien liggen bij het gemiddelde Nederlandse gezin.
Toch kon ik me niet bedwingen en ik wél eens afwegen. In mijn geval kwam een volle eetlepel vrij fijn gemalen omniroast van Sidamo uit op 5 gram. Hierbij is het duidelijk dat het gewicht zal afhangen van de maalgraad, de branding en de bonensoort. En van de gebruikte lepel. Bij veel zakjes koffie of een koffieblik krijg je dergelijk maatschepje bij geleverd, maar anderen gebruiken ook gewoon een eetlepel.
Voor filterkoffie is ongeveer 7 gram gemalen koffie nodig per 100 ml water – de “extra lepel voor de machine” lijkt dus eerder eentje te zijn om dergelijke onnauwkeurigheden op te vangen.
Waarom werkt dit zo goed in een filtermachine? Omdat dit van nature een onnauwkeurige methode is! De extractie gebeurt vaak niet helemaal optimaal en de filter zelf vangt bepaalde imperfecties op. En omdat de typische koffie voor dit soort machines meestal bestaat uit een onnauwkeurig bonenmengsel van een onnauwkeurige branding.
Er zijn al best veel foutmarges, dus een grammetje meer of minder gemalen koffie zal het verschil niet maken in het uiteindelijke drankje – dat ondanks al deze foutjes toch bijzonder lekker kan zijn. Geweldig toch!
Maar, maar, maar… Toch merk ik dat al deze onnauwkeurigheden samen in een goedkoop apparaat van 20-30 euro geen goed resultaat opleveren – en dat is ook logisch. Ga je daarentegen voor een uitstekende Melitta Aroma Elegance of mijn favoriete Moccamaster, dan krijg je wél een lekker drankje. Mits je vertrekt van goede, verse bonen natuurlijk.
Toch vind ik het resultaat nóg lekkerder als ik de vers gemalen koffie wel precies afweeg. De Ethiopische roast die ik gebruikte miste z’n fijne, frisse aroma waar ik zo van houd bij grootmoeders “weegmethode”, die wel naar boven kwam als ik het correcte aantal grammen afwoog. Zo zie je maar… Alles hangt af van welke bonen jij gebruikt en wat je verwachtingen zijn in het kopje.
Gebruik jij een koffie weegschaal? Heb je nog vragen? Let me know in de reacties hieronder!
Hoi! Ik ben Arne. Na een paar jaar als barista te hebben gewerkt, heb ik het tot mijn missie gemaakt om zoveel mogelijk mensen te laten genieten van goede koffie. Daarom delen mijn team en ik al onze kennis op het gebied van koffie met jou.
Hoi! Ik ben Arne. Na een paar jaar als barista te hebben gewerkt, heb ik het tot mijn missie gemaakt om zoveel mogelijk mensen te laten genieten van goede koffie. Daarom delen mijn team en ik al onze kennis op het gebied van koffie met jou.
